باغ ارم شیراز یکی از زیباترین و قدیمیترین باغهای ایرانی و ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو، در شمال غربی شهر شیراز، به فاصله کمی از کوههای بابا کوهی قرار دارد. درختان سربه فلک کشیده آن و باغی از گلهای زیبا که همه و همه فضایی دلنشین و بهشتی را رقم زده و هر بیننده را مسحور زیبایی خود میکند.
بهشت از کِی و چه کسی؟
با اینکه ممکن است تاریخ نگاشتن کمی حوصله شما را سر ببرد اما جالب است بدانید نام این باغ در سفرنامههای موجود از قرن دهم و یازدهم هجری آمده است؛ یعنی در زمان حکومت سلجوقیان در فارس. به عبارتی در سال 720 شمسی. از زمان صفویه به بعد این باغ به شکوه رسید و توسط کریمخان زند به بهشت امروزیاش تبدیل شد.
باغ ارم از دید نصیرالملک
حاج نصیرالملک شیرازی باغ را از خاندان ایلخانی خریداری کرده و احتمالاً با حفظ اساس ساختمان، عمارت فعلی موجود در باغ را بنا نهاده است. با اینکه وی در حدود سال 1272 خورشیدی از دنیا رفت، درباره باغ ارم چنین توصیفهایی از وی به جا مانده است:
«... بستانی است بی مثال و گلشنی است بهشت تمثال ...، سروهایش سر به افلاک کشیده، عماراتی دارد شاهانه مشتمل بر تالاری که به واسطه دو ستون قوی پیکر برپااست و ارسی‌ها، گوشواره‌ها و اتاقها و رواقهای دیگر را از فوقانی و تحتانی دارااست. آبشارهای متعدد از هر جانب آن روان است و سبزه‌های اطراف جویش چون خط بر گرد عارض نوش لبان...»
بنای منحصر به فرد عمارت اصلی باغ ارم
با اینکه این عمارت جزء ساختمانهای اواسط دوره قاجار است اما ویژگیهای معماریِ زندیه و صفویه را دارد. به طوری که کاشیکاریهای این عمارت را میتوان نمونه کاملی از تصاویر عمارتهای عهد صفویه دانست. البته یاد آور میشویم زیباییهای معماری، نقاشیهای رنگ و روغن، سنگ تراشی، کاشیکاری و گچبری، پنجره‌های مشبک آهنی، پیشانی ساختمان، ستون‌های سنگی و درهای چوبی نفیس و منبت کاری شده آن، شاهکار صنعت و هنر دوره قاجاریه به شمار میرود.
تالار حوضخانه
در طبقه هم‌سطح زمین، سردابه و محلی برای استراحت در روزهای گرم تابستان بوده و تالار حوضخانه را در میان خود دارد. این تالار، آبنما و نهر آبی دارد که از وسط آن میگذرد و در ادامه به استخر بزرگی در جلوی عمارت میرسد. کف این تالار با کاشیهای هفت رنگ تزئین شده و سقف حوضخانه با کاشیکاریهایی از شکارگاههای طبیعی و داستان خسرو و شیرین و دیگر نقوش زینت یافته است. در دو طرف حوضخانه دو راه پله به طبقات بالا، در طبقه دوم ایوان منحصر به فردِ این بنا با ستون های سنگی و طبقه سوم سالنهایی مزین به نقوش سقفی یا مرجوک کاری با تصاویری اروپایی قرار دارد که زیباییاش روح را مینوازد.
موزه سنگ و باغ گل
در عمارت اصلی باغ ارم، موزهای به نام سنگ و گوهر دریای نور وجود دارد که بیش از 140 نوع سنگ و گوهر تزئینی کمیاب و قیمتی در آن به نمایش گذاشته شده است.
همچنین به دلیل وجود گونههای مختلفی از گیاهان، مانند گلهای طبیعی زینتی در این مکان، باغ ارم، به عنوان باغ طبیعی گیاهشناسی دانشگاه شیراز مورد استفاده قرار میگیرد. جالب است بدانید در کنار بلندترین سروناز شیراز که به ارتفاع 35 متر در این مکان قد برافراشته و به تنهایی یکی از جاذبههای گردشگری محسوب میشود، درختان سیاه بید، بید مجنون، افرا، ارغوان، کاج، بیدمشک، سپیدار، زبانگنجشک و... خودنمایی میکنند.
از شما دعوت میکنیم برای خواندن مطالب بیشتر و مرتبط با گردشگری به مجله دلتا مراجعه کنید.
- ۹۸/۰۱/۲۰